We zijn er! Begin van het jaar. Ha! Januari, de maand van goede voornemens voor het nieuwe jaar. Denk aan al die tijden in december dat je tegen jezelf zei: "Vanaf januari...". Nou, het is nu.
Dus wat is het voor jou dit jaar? Fit worden, afvallen, mediteren, minder schoenen kopen?
Het kan best overweldigend voelen. Hoe bereik je je doelen? Wat ga je doen om het voor elkaar te krijgen? Wanneer? En hoe lang gaat het duren? Zelfs als je echt gemotiveerd voelt, vervaagt deze gevoel vrij snel en begin februari zijn de meesten van ons al weer terug naar het oude.
Waarom is dat? Waarom zelfs als we sterk beginnen, supergemotiveerd zijn en besloten om ervoor te gaan, wat het dan ook is, vallen we terug in onze oude patronen?
Heel simpel: gewoontes. Dat is de reden. Gewoontes zijn gedragen die zo vaak herhaald zijn dat ze in onze hersenen zijn afgedrukt, zo diep dat we er niet eens over hoeven na te denken. Het gedrag gebeurt gewoon. Het maakt deel uit onze routine. Deze afdrukken in onze hersenen worden zenuwbanen genoemd.
Stel je een grasveld voor waar mensen keer op keer op dezelfde plekken gelopen hebben. Na een tijdje stopt het gras op deze plekken te groeien en een pad vormt zich.
De manier waarop gewoontes ontstaan is vergelijkbaar. En zo kunnen we bepaalde gedragen in de "automatische piloot" modus uitvoeren. Bij voorbeeld rijden naar je werkt toe. Je hebt dit zo vaak gedaan, dat je er soms aankomt zonder je rit te herinneren. Of je krijgt een nieuwe baan en op een dag rijd je automatisch naar je oude werk.
De zenuwbanen die gewoonten vormen, bestaan om een belangrijke reden. Ze besparen ons kostbare energie. Denk aan de eerste keer dat je een bepaald gedrag moest uitvoeren. Neem bijvoorbeeld lopen. Als we kinderen zijn en we leren lopen, kost dat veel moeite. Onze hersenen, onze spieren moeten leren balans te vinden, de ene voet voor de andere te zetten zonder te vallen etc... Eindelijk lukt het! We konden lopen. Eerst ziet het er grappig uit hoe baby's lopen. Maar met de tijd en het oefenen lopen ze steeds beter. Sta je ooit stil om over na te denken aan hoe je tegewoordig moet lopen? Nee. Tenzij je wandelmeditatie of wandelen als sport beoefent, kost het je niet veel moeite.
Het deel van ons brein dat verantwoordelijk is voor gewoonten is het oudste deel, ook wel het reptielenbrein genoemd. Ik bespaar je de wetenschappelijke termen. Het reptielenbrein is betrokken bij alle primaire 'instincten' zoals honger, dorst, seksualiteit, gewoonten en procedureel geheugen (fietsen, je tanden poetsen of je sleutels op dezelfde plek leggen elke keer dat je thuiskomt zonder hier over na te denken). Dit deel van onze hersenen is verantwoordelijk voor alle gedragen die te maken hebben met het overleven (stress, angst...). Dit is precies wat het reptielenbrein van elke gewoonte maakt. Hij ziet geen gewoontes als goede of slechte, alleen maar overleven.
Dit is de reden waarom gewoontes zo krachtig zijn en ook waarom we zo vaak met verandering worstelen.
Je kent zeker die innerlijke strijd dat gebeurt wanneer je bijvoorbeeld met een nieuwe gezonde gewoonte probeert te beginnen of met een ongezonde gewoonte probeert te stoppen. Stel dat je 3 keer per week naar de sportschool heb besloten te gaan. Je bent al een tijdje heel braaf geweest, maar, huh!... het is de derde week, je bent moe en is het tijd om naar de sportschool te gaan. De strijd begint:
- "Ga naar de sportschool, dat is de afspraak!"
- "Ik ben zo moe! Als ik gewoon thuis blijf en lekker Netflixen, rust ik even uit."
- "Ga naar de sportschool, dat is goed voor je."
- "Nee hoor, je bent zo moe, morgen ga je weer."
Enzovoort. Wel, niet, wel, niet...
Uiteindelijk wint de aanstaande gewoonte bijna altijd (thuiskomen, eten en Netflix kijken). Omdat het reptielenbrein het ziet als noodzakelijk, een kwestie van overleven.
Je vraagt je nu zeker af hoe je uit je oude gewoonte komt om een nieuwe aan te leren? Hoe kunnen we ons reptielenbrein voor ons aan het werk zetten?
Nu je meer weet over hoe gewoonten ontstaan, laten we eens kijken naar hoe ze werken, want dit is de sleutel tot gedragsverandering.
Een gewoonte werkt rond: habit-loop. Het begint met een trigger, een signaal dat wordt gevolgd door een sterke drang om het gedrag uit te voeren. Wanneer dat gebeurt, wanneer het gedrag plaatsvindt, zorgt ons reptielenbrein ervoor dat het goed voelt met gelukchemicaliën vrij te maken. Daarom voelt het goed om toe te geven aan de drang/craving. Het verandert letterlijk hoe je je voelt. Je wilt dat koekje eten of die sigaret roken vanwege het gevoel van plezier of opluchting dat het geeft.
Het observeren van uw huidige gewoonten, bewust worden van hoe ze worden geactiveerd, is een goed begin om in te 'hacken' en om te gaan veranderen. Door ervoor te zorgen dat je begrijpt wat de triggers zijn en door dingen op dit gebied aan te passen, voorkom je het oproepen van de drang, want om hier dan niet toe te geven, kost het heel veel moeite. Een andere manier is om ervoor te zorgen dat de huidige beloning, van het doen van de gewoonte, zo laag mogelijk te maken.
Het aanleren van nieuwe gewoonten gaat precies andersom. Vind de juiste signalen om het nieuwe gedrag te triggeren. Een echt geweldige hack is om een nieuwe gewoonte aan een bestaande te koppelen. En een toegepaste beloning ervoor te zorgen. Op een gegeven moment, als je het nieuwe gedrag genoeg herhaal, hoef je daar niet meer over na te denken. Het word gewoon wie je bent. Ja, ja zelfs met plezier salade eten en te gaan sporten!
Gewoonten komen in vele vormen voor: denkpatronen, reacties op specifieke situaties, verschillende soorten gedrag... Ze zijn zo krachtig dat we geloven dat ze bepalen wie we zijn. Denk er over na. Als je de gewoonte hebt om gezond te eten en te sporten, dan zie je jezelf hoogstwaarschijnlijk als een gezond en fit persoon. Je zult geloven dat je een gezond en fit persoon bent. Hetzelfde geldt voor het tegenovergestelde. Ik heb zoveel klanten horen zeggen: "Ik heb het zo vaak geprobeerd, nah! sport is gewoon niets voor mij." Of: "Nee! Ik kan gewoon niet stil zitten, dat is niet wie ik ben."
Ik heb zelfs deze laatste woorden heel vaak gezegd! Geloof me, als je ADHD hebt, ben er diep van overtuigd dat je simpelweg niet in staat bent om te gaan zitten om op je adem te letten en mediteren ook al is het maar twee minuten! Maar weet je wat? Het is me toch gelukt! Ik heb er een gewoonte van gemaakt om dagelijks te gaan zitten en te mediteren. Om elke dag ademwerk te oefenen.
Ik ben niet anders dan iedereen! We kunnen allemaal veranderen, nieuwe gewoonten aanleren en oude loslaten.
We hebben alleen de juiste tools nodig, zodat het eenvoudig en gemakkelijk wordt om voor goed te veranderen.
Hulp nodig? Get in touch or check the agenda en doe mee met de volgende workshop.